اولین سوال این هست که فن کویل چیست و چطور کار می‌کند؟ فن کویل یا فن کوئل یکی از بهترین سیستم‌های سرمایشی و تهویه مطبوع ساختمانی است که برای گردش مجدد هوا، خنک سازی یا گرم کردن هوا طراحی شده است. عملکرد دستگاه هم به این شکل است که با عبور دادن هوا از کنار کویل (برای تولید سرما کویل آب سرد و برای گرما کویل آب گرم)، هوای سرد و گرم را برای فصول مختلف تولید می‌کند. سیستم فن کویل به طور فعال برای تهویه مطبوع، سرمایش و گرمایش در مکان‌هایی مانند ساختمان‌های اداری، مسکونی، مراکز خرید، مجتمع‌های صنعتی و غیره استفاده می‌شود و همانطور که تجربه استفاده نشان داده، استفاده از فن کویل موجب صرفه‌جویی در انرژی شده و در هر شرایط محیطی قابل استفاده خواهد بود.
فن کویل بصورت کلی از موتور، کویل‌های سرمایشی و گرمایشی، فیلتر هوا قابل تعویض یا شستشو، بلوور پلاستیکی یا فلزی، لوله درین، سینی درین، جعبه برق، ترموستات (در بعضی از مدل‌های زمینی)، قاب فن کویل از جنس پلاستیکی یا فلزی (طرح قدیم)، دریچه تنظیم پرتاب باد (به غیر از مدل‌های سقفی توکار) تشکیل شده است.
فن کویل ها از نظر شکل ظاهری، محل نصب و کارایی به فن کویل دیواری، فن کویل سقفی، فن کویل زمینی، فن کویل کاستی و فن کویل کانالی تقسیم می‌شوند. تفاوت عمده این دستگاه‌ها با کولر گازی در سیستم مرکزی و ماده خنک‌کننده آن است؛ در فن کویل از آب سرد یا آب گرم برای تولید سرما یا گرما استفاده می‌شود درصورتی‌که در کولر گازی گاز فریون این وظیفه را برعهده دارد.
اگر پنل اسپلیت را دیده باشید، شاید در ابتدا به دلیل شباهت ظاهری آن تصور کنید که فن کویل دیواری همان پنل اسپلیت است. طراحی فن کویل دیواری بسیار شبیه تهویه مطبوع دیواری معمولی است؛ این دستگاه قابلیت نصب در همه اتاق‌ها را دارد و فقط به لوله‌های انعطاف‌پذیری نیاز است تا مایع خنک‌کننده از این طریق جریان پیدا کند. فن کویل دیواری معمولا به یک کنترل از راه دور سیمی یا بی‌سیم مجهز شده که می‌توانید شدت و جهت آن را تنظیم کنید. برخی مدل‌ها مجهز به ترموستات هستند که به طور خودکار دمای تنظیم شده اتاق را حفظ می‌کنند. این فن کویل‌ها بیشتر در پروژه‌های ساختمان استفاده می‌شوند. ظرفیت هوادهی فن کویل‌های دیواری چیزی در حدود 200 الی 800 فوت مکعب در دقیقه (CFM) است.
فن کویل‌های زمینی از پرکاربردترین و متداول‌ترین فن کویل‌های بازار هستند که برای نصب در هر کاربری مناسب‌اند. فن کویل‌های زمینی فضای محدودی را اشغال می‌کنند که همین امر باعث می‌شود بیشتر در ساختمان‌های اداری، بیمارستان‌ها و... مورد استفاده قرار گیرند و در برخی موارد حتی می‌توانند به عنوان بخشی از دکور هم در نظر گرفته شوند. فن کویل‌های زمینی هوا را بصورت بالازن و روبروزن منتشر می‌کنند و دارای لوله چپ یا راست هستند. فن کویل سقفی دیواری را می‌توان روی زمین بصورت عمودی (کنار دیوار) یا افقی (خوابیده زیر سقف) نصب کنید که در هر دو مورد فن کویل روی کار نصب شده و قابل مشاهده است. ظرفیت هوادهی این فن کویل‌ها 200 الی 1000 فوت مکعب در دقیقه (CFM) است.
فن کویل‌های سقفی به دو نوع توکار (بدون کابین) و روکار (کابین‌دار) و تقسیم می‌شوند که نوع توکار آن به‌طور اختصاصی برای نصب زیر سقف کاذب یا سقف کناف طراحی شده و به دلیل پوشیده بودن و عدم اشغال فضا، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل قرارگیری پنل در قسمت سقف، تنها دریچه مشاهده می‌شود که دهش باد سرد یا گرم هم از این طریق انجام می‌شود. فن کویل‌های سقفی در دو نوع دو لوله و چهار لوله ساخته می‌شوند؛ فن کویل‌های دو لوله یک لوله رفت و یک لوله برگشت دارند اما فن کویل‌های چهار لوله، دارای دو لوله برای آمدن آب به کویل‌ها و دو لوله برای برگشت آب هستند. فن کویل های چهار لوله می‌توانند همزمان آب سرد و گرم را وارد کویل‌های خود کنند. ظرفیت هوادهی این فن کویل‌ها هم معمولا بین 200 الی 1000 فوت مکعب در دقیقه (CFM) است.
این نوع از فن کویل‌ها از یک حامل گرما استفاده می‌کنند که بسته به درجه حرارت آن می‌تواند در حالت خنک‌کننده (سرمایش) یا گرمایش کار کند. شدت گرمایش یا سرمایش را می‌توان تنظیم کرد، اما برای تغییر حالت از سرما به گرما نیاز هست که حتما شیر برقی چهار راهه نصب شود.
این سیستم دارای دو مبدل حرارتی مستقل است؛ یکی از آنها با یک حامل سرد و دیگری با گرم عرضه می‌شود. با هدایت جریان هوا به مبدل‌های مختلف حرارتی، می‌توان چنین دستگاهی را هم برای گرمایش و هم برای سرمایش استفاده کرد. یک فن کویل چهار لوله در حقیقت دو دستگاه نصب شده در یک محفظه است که پیچیدگی کل سیستم (که همزمان روی دو مدار کار می کند) را دو برابر می‌کند. انتخاب سیستم دو مبدل در فضاهایی مانند هتل‌ها توصیه می‌شود؛ جایی که هر یک از مهمانان می‌توانند سلیقه خود را داشته باشند. در بیشتر موارد یک مبدل کاملا کافی است که در تابستان برای خنک‌سازی و در زمستان برای گرم کردن هوا کار می‌کند.
فن کویل‌های کاستی نوعی از فن کویل‌های سقفی هستند که به‌صورت توکار و در سقف کاذب نصب می‌شوند که با توجه به ویژگی‌های منحصربه فرد خود بسیار کاربردی هستند. این روش نصب به شما امکان می‌دهد تا به‌راحتی همه سیم‌ها و لوله‌ها را پنهان کرده و هنگام استفاده از عایق صدای با کیفیت در سقف، میزان صدا را از فن در حال اجرا به طور قابل توجهی کاهش می دهد. فن کویل‌های کاستی به دو صورت یک طرفه و چهار طرفه تولید می‌شوند و دارای دو بخش پنل بیرونی و پنل داخلی توکار هستند. در این مدل کویل، فن دمنده، لوله‌ها و سایر ملزومات فن کویل داخل سقف کاذب و قاب دستگاه روی لایه بیرونی سقف قرار می‌گیرند. عمق این دستگاه کمتر از فن کویل‌های کانالی بوده و به‌راحتی می توان داخل فضاهایی مانند اتاق‌ها، فضای درمانی کلینیک و اکثر فضاها نصب کرد. در این مدل از فن کویل‌ها بعد از نصب فقط باید دریچه خروجی هوا در سقف لحاظ شود. ظرفیت هوادهی این فن کویل‌ها معمولا بین 200 الی 1000 فوت مکعب در دقیقه (CFM) است.
فن کویل‌های کانالی به 3 نوع سقفی توکار، سقفی روکار و دیواری ایستاده تقسیم می‌شوند. این نوع از فن کویل‌ها به دلیل استفاده از کانال‌کشی، حجم هوای زیادی را منتشر می‌کنند اما به دلیل سر و صدای نسبتا زیادی که هنگام کار کردن دارند، بیشتر در قسمت لابی و راهروی فضاهای اداری و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مدل، باید کانال‌کشی درون سقف کاذب انجام شود تا پس از دهش، هوای سرد یا گرم با گذر از کانال‌ها و سپس دریچه‌ها به فضا برسد. ظرفیت هوادهی این فن کویل‌ها معمولا بین 600 الی 2000 فوت مکعب در دقیقه (CFM) است.
همانطور که پیش‌تر گفتیم، عملکرد کلی فن کویل به این شکل است که آب سرد (که توسط چیلر تولید می‌شود) و آب گرم (که توسط سیستم حرارت مرکزی در موتورخانه تولید می‌شود)، توسط پمپ‌های سیرکولاتور در کویل‌های مسی فن کویل جریان پیدا می‌کند و به‌وسیله‌ی فن تعبیه شده روی دستگاه، هوای سرد یا گرم را منتقل می‌کند. برای نصب فن کویل در هر ساختمان باید از یک سیستم گرمایش و سرمایش مرکزی استفاده کنیم. برای گرمایش سیستم باید در موتورخانه با نصب دیگ چدنی یا دیگ فولادی، آب گرم را توسط لوله‌ها به فن کویل منتقل کنیم تا سیستم هوای گرم را به فضا پرتاب کند. در برخی موارد می توانیم برای سیستم گرمایش از یک پکیج قدرتمند هم استفاده کنیم. برای سرمایش هم باید از یک سیستم خنک‌کننده مثل چیلر تراکمی، چیلر جذبی یا مینی چیلر استفاده کنیم تا در فصول گرم آب سرد درون لوله‌های کویلی فن کویل جریان داشته باشد و پیوسته باد سرد را برای سیستم بفرستد. فرقی نمی‌کند از کدام فن کویل برای گرمایش یا سرمایش فضا استفاده کنیم؛ قبل از انتخاب فن کویل باید به دو نکته توجه کنیم:
1- کاربری و محدودیت فضایی که فن کویل در آن نصب می‌شود
2- سلیقه کارفرما برای نصب هر مدل فن کویل در هر فضا
- وجود ترموستات یا قابلیت نصب (در بسیاری از مدل‌ها) برای کسب بهترین دما در محیط
- جذب آلایندگی و گرد و غبار محیطی به‌وسیله‌ی فیلتر تصفیه فن کویل‌ها
- تعویض و تمیز شدن آسان فیلترها
- بازدهی بسیار بالا و مناسب
- سیستم بهینه و کم‌مصرف در مدت زمان طولانی
- دهش باد سرد و گرم بسیار مطلوب و پاکیزه
- تهیه و نصب ارزان‌تر در قیاس با سایر سیستم‌های مرکزی
- مصرف برق پایین
- انتخاب نوع فن کویل: فن کویل دیواری، سقفی، زمینی، کاستی یا کانالی
- ظرفیت سرمایش و گرمایش: جهت این امر باید با کارشناسان متخصص مشاوره نمایید.
- محل اتصال لوله: قبل از خرید و سفارش فن کویل مورد نیاز ، چپ یا راست بودن محل اتصال لوله‌های فن کویل را مشخص نمایید.
- ابعاد: فن کویل انتخابی باید از نظر ابعاد نیز در محل مورد نظر قابل نصب باشد. موضوع ابعاد به‌خصوص در مورد فن کویل‌های سقفی و کاستی اهمیت بالایی دارد.
- موتور دستگاه: لازم است موتور به‌کار رفته در فن کویل از نوع چند دور و کم صدا و با بلبرینگ‌های بسیار مطمئن باشد تا صدای کارکرد مجموعه الکترو موتور و فن نصب شده روی آن کمتر از 30 دسی‌بل باشد.
- جنس فن: بهتر است فن مورد استفاده از نوع فلزی باشد که در اینصورت حجم هوادهی مورد نیاز فن کویل را بطور کامل‌تری تامین می‌کند.
- بدنه آن تک قسمتی: بهتر است از دستگاهی استفاده شود که بدنه آن تک قسمتی باشد تا در اثر مصرف زیاد، صدا و لرزش پیدا نکند.
- داشتن ترموستات یا قابلیت افزودن: تنظیمات مربوط به دور، زمان شروع و قطع الکتروموتور را می‌توان بصورت دستی هم انجام داد اما بهتر است از ترموستات اتوماتیک استفاده کنید.
ظرفیت فن کویل را با واحد CFM می‌سنجند. عدد این واحد نشان می‌دهد که یک فن کویل در دقیقه یا ساعت چه مقدار از هوای درون ساختمان را جابه‌جا می‌کند. فن کویل‌ها در ظرفیت‌های ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰، ۶۰۰، ۷۰۰، ۸۰۰، ۹۰۰، ۱۰۰ و ۱۲۰۰ و بالاتر موجود تولید می‌شوند که با توجه به متراژ ساختمان و مشاوره متخصصان باید ظرفیت فن کویل مناسب را انتخاب کرد.
عمدتا در انتخاب هر کالایی قیمت محصول یکی از عوامل مهم است اما در انتخاب فن کویل قیمت به‌تنهایی ملاک خوبی نیست و موارد دیگری از جمله آسایش دمائی ساکنین، مسئله طول عمر، صدا، راندمان، ظرفیت و زیبائی دستگاه را هم باید در نظر گرفت.
با توجه به تنوع طرح و مدل فن کویل‌ها، می‌توانید گستره‌ی وسیعی از محصولات برندهایی از جمله ال جی، ساراول، میدیا، گرین، جی پلاس، آکس، تهویه، آرن و سرما آفرین را در وب‌سایت تاسیسات مشاهده و مقایسه کنید. کلیه دستگاه‌های فن کویل در وب‌سایت تخصصی تاسیسات تنها با گارانتی و خدمات پس از فروش نمایندگان رسمی و اصلی عرضه می‌شوند و دارای گارانتی طبق دستور العمل شرکت اصلی است.
